Springe zu MainSpringe zum EndeSpringe zur Sidebar
Zur Startseite gehen (Dekorationselement: Rhodomans Kopf)
RhodomanologiaDas poetische Werk von Lorenz Rhodoman bis 1588
Dekorationselement: Rhodomans Hände schreiben auf einem Blatt Papier.

Briefgedicht an Matthaeus Gothus

Gr. / Lat.

[)†( 6v] Τῷ σεμνῷ καὶ πολυμαθεῖ Dem ehrwürdigen und vielwissenden κυρίῳ Ματθαίῳ Γόθῳ, ἐν τῇ καλῇ Στολοπέργῃ Herrn Matthaeus Gothus, Χριστοῦ κήρυκι φιλαλήθει καὶ Μουσῶν ἐργάτῃ φιλο- wahrheitsliebendem Verkünder Christi und arbeitsamem Musendiener im schönen Stolberg, Crit. (gr.)κύρυκι ed. πόνῳ, ἀδελφῷ ἐν Χριστῷ διὰ παντὸς einem stets liebenswürdigen Bruder ἀγαπητέῳ in Christus, χαίρειν καὶ εὖ πράττειν ἐν Χριστῷ wünsche ich Glück und Wohlbefinden in Christus. 1 Γράμμα σεῦ ἀσπάσιον, Χριστοῦ, Γόθε, φαίδιμε κῆρυξ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ Littera grata tua est, Christi, Gothe, praeco fidelis,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒◡ Dein Schreiben ist mir willkommen, Gothus, strahlender Verkünder Christi, Crit. (gr.)σευ possisSim. (lat.) littera grata] cf. Claud. carm. min. 41,2 2 ἐργατίνη μετρικοῦ δαιδαλόκοσμε λόγου·‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ qui pangis variis carmina docta modis:‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ schmuckreicher Arbeiter in der metrischen Rede; Sim. (gr.) δαιδαλόκοσμε] nl.Sim. (lat.) pangis … carmina] de iunctura cf. Lucr. 1,933sq.; 4,8sq.; Mart. 3,38,7 3 ἦ γὰρ ἀναιθύσσει φιλίην, ἣν εἴκοσι βόσκει‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ nam qui bis denos nobis duravit ad annos‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒ denn es erneuert fürwahr die Freundschaft, welche uns beiden nunmehr 4 εἰς τόδε νῷν σταθεραῖς εὐφροσύνῃσιν ἔτη.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ sincere, constans hac renovatur amor.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ eine Zeitspanne von zwanzig Jahren bis jetzt in standhafter Zuneigung nährt. 5 οὔτ’ ἄρα μιν τμῆξεν μακροῖς διὰ πείρασι χῶρος‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡ non locus hunc potuit spatiis divellere, tempus‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒◡ Weder die räumliche Distanz hat sie also durch die weiten Entfernungen 6 οὔτε περιπλόμενος τέρμασιν οἷσι χρόνος.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ non potuit longis hunc abolere moris.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ noch die Zeit im Laufe ihrer Jahre spalten können. Crit. (lat.) patuit ed. 7 τὴν γὰρ ἀκινήτοισιν ἐπὶ στερέωσε θεμέθλοις ‒◡◡|‒‒|‒◡||◡|‒◡◡|‒◡◡|‒‒ nititur hic etenim stabili fundamine, nobis‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ Denn die verknüpfenden Bande der Schule Sim. (gr.) ἀκινήτοισιν … θεμέθλοις] cf. Nonn. D. 40,497 8 δέσμα Νεανδρείου σύζυγα γυμνασίου.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ vincla Neandrinae quod posuere scholae.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ Neanders haben diese auf unverrückbare Sockel gegründet. 9 πάντα μὲν ἱμερόεντα τεῆς ποικίλματα δέλτου,‒◡◡|‒◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ sunt mihi, quae scribis, numeris iucunda disertis‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ Alle bunten Grüße aus Deiner Feder sind hinreißend, Crit. (gr.)δέλπου ed. 10 οὕνεκ’ ἀριστονόου σύμβολ’ ἔρωτος ἔχει.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ omnia: nam fidus significatur amor.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ da sie Bekundungen wohlwollendster Freundesliebe bieten. Sim. (gr.) ἀριστονόου] cf. AP 9,213,2 (de Homero et Nicandro poetis) 11 ἀλλά μοι αἰνεῖσθαι λίην βάρος εἵνεκα μικρῆς‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ sed grave, quod nimia vehitur tibi laude facultas‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡||‒◡◡|‒‒ Jedoch bedeutet es mir eine allzu gewichtige Gunstbekundung gelobt zu werden Crit. (gr.)an ἀλλ’ ἐμοὶ ? cf. v. 17 τύνη δ’ 12 ἰδμοσύνης, ὀλίγης τ’ εὐεπίης χαρίτων.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ artis et eloquii, quae mihi curta domi.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ wegen meines geringen Wissens und meiner dürftigen Beredsamkeit. Crit. (gr.)εὐεπίῃς ed. 13 τίς γὰρ ἐγώ; φλυκτίς, τὴν ἐν νώτοισι ῥεέθρων‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒ nam quid ego? bullam dicas, quam spumeus inflat‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ Denn wer bin ich schon? Eine Wasserblase, welche auf der Oberfläche eines Gewässers Sim. (gr.)v. 13sq.: de re cf. Varro rust. 1,1 (est homo bulla); Luc. Cont. 19 ; Eras. Adag. 2,3,48 (Homo bulla) 14 ὑετὸς ἐμφυσόων αἶψα διεσκέδασε.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ et mox in summa dissipat imber aqua.‒‒|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ der Regen aufbläht und sogleich wieder zerplatzen lässt. Sim. (lat.) dissipat imber aqua] cf. Tib. 1,2,32 (decidit imber aqua) 15 τέκνα δ’, ἃ σὺ ζηλοῖς, ἀμβλώματα, τοῖς ἔπι μήτηρ‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ foetus miraris nostros? miraris abortus,‒‒|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒ Die Kinder aber, die Du glücklichpreist,1 sind Fehlgeburten, für welche die Mutter Crit. (gr.)σὸ ed.Sim. (gr.) ἀμβλώματα] cf. Antipho Soph. fr. 38 DK Anm.:1Genaugenommen hat Gothus die Dichtungen Rhodomans nicht als dessen „Kinder“ bezeichnet; offenbar spinnt Rhodoman hier die Metaphorik des Gothus, der seine eigenen Werke als Musen bzw. jugendliche Töchter umschreibt, weiter. 16 ὠδῖνας μὲν ἔχει, τέρψιος οὐδὲν ἔχει.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ vulnera qui matri, gaudia nulla ferunt.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ zwar Geburtsschmerzen erleidet, aber von denen sie keinen Genuss hat. 17 τύνη δ’ αὖ πολὺ μᾶλλον ἐπάξιος ἄμμιν ἐπαίνων,‒‒|‒||◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ tu potius laudandus eras, qui numine dextro ‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ Du jedoch verdienst vielmehr Lob von uns, Sim. (lat.) potius laudandus] cf. Tib. 1,10,39 (potius laudandus et hic, quem …) qui numine dextro] = Cypr. Gall. iud. 265 ; cf. etiam Stat. Theb. 6,49; silv. 1,2,32 18 ᾧ Θεὸς εὐτυχίην δῶκεν ἐπ’ εὐγραφίῃ,‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ non male promulgas, quod bene condis, opus.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ dem Gott glückliches Gelingen bei Deiner ausgezeichneten Schriftstellerei gegeben hat. Sim. (gr.) εὐγραφίῃ] vox rara; apud veteres alio sensu („ars bene pingendi“ secundum LSJ) 19 ἐκπονέειν τόσα καλὰ φόως τ’ εἰς κοινὸν ἰάλλειν,‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒‒|‒◡◡|‒‒ plurima solerter cantans feliciter edis,‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ So viele schöne Werke mühsam zu verfassen und ans Licht der Öffentlichkeit zu senden, 20 χάρμα Θεῷ πλήθει τ’ εὐμαθέων ὄφελος.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ quae sunt discipulis commoda, grata Deo.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ ist eine Freude für Gott und dient dem Nutzen für die Gemeinschaft der fleißig Lernenden.2 Anm.:2Dies erinnert wieder an die oft wiederholte Programmatik von Rhodomans Dichtung, „Gott Gefälliges und den Menschen Nützliches zu dichten“. Vgl. Rhod. Arion 566 . [SW] 21 καὶ νῦν ἱστορίην Χριστοῦ λογάδων τε μαθητῶν,‒‒|‒◡◡|‒||‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ iamque catechismum sacroque e dogmate summas‒◡◡|‒‒|‒||‒|‒‒|‒◡◡|‒‒ Und jetzt gibst Du die Geschichte von Christus und seinen auserwählten Jüngern Crit. (gr.)λογάθων ed. 22 σύν τε κατηχισμῷ θευλογίης μερίδας‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ et Christi comitumque illius historiam‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ und zusammen mit dem Katechismus die Abschnitte der Theologie 23 δεύτερον ἐκπέμπεις· ἄγαμαι, σέβομαι, μακαρίζω‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ divulgas iterum. cur non tibi grater et optem,‒‒|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ zum zweiten Mal heraus:3 Ich bewundere es, verehre es, preise es glücklich Crit. (lat.) opem ed.Anm.:3Diese zweite Ausgabe scheint nicht zustande gekommen zu sein. Gothus’ griechische Historia vitae et doctrinae Iesu Christi, Apostolorum et discipulorum eorundem ist zum ersten Mal 1573, seine Theologiae Christianae Synopsis 1574 erschienen. [SW] 24 εὐχόμενος, τάδε πάνθ’ ὡς τέλος ἡδὺ λάχῃ·‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ ut finem capiant optima cepta bonum?‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ – und wünsche, dass all dies zu einem glücklichen Ende findet. 25 παίδων ξυνὸν ὄνειαρ, ἵν’ ἤθεα μιμήσωνται ‒‒|‒◡◡|‒◡||◡|‒◡◡||‒‒|‒‒ dulciloquum pueris imitari est utile Nonnum,‒◡◡|‒||◡◡|‒||◡◡|‒‒||‒◡◡|‒◡ Es dient dem allgemeinen Nutzen der Knaben, damit sie den Stilcharakter Sim. (gr.) μιμήσωνται] de clausula spondiaca cf. Phoc. 192 (μιμήσαιντο)Sim. (lat.) dulciloquum] cf. Apul. carm. frg. 4,12 ; Anth. Lat. 664,2 26 Νόννου, τοῦ Χάριτές σοι τελέουσιν ἔπη.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ cuius blanda tuum Gratia texit opus.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ des Nonnos nachahmen, dessen Grazien Deinen Worten die Vollendung geben. 27 Μοῦσα δ’ ἀποφθιμένου μεγαλήγορος εἰς φρένα σεῖο‒◡◡|‒◡◡|‒||◡◡|‒◡◡||‒◡◡|‒◡ Musaque defuncti subiit tua pectora grandi‒◡◡|‒‒|‒||◡◡|‒||◡◡|‒◡◡|‒‒ Und die redegewaltige Muse des Verstorbenen [d.h. des Nonnos] hat sich in Deinem Sinne 28 νάσσατο καὶ Χριστοῦ κύδεϊ πάντα νέμει.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ carmine, fructum omnem sed tibi Christus habet.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ angesiedelt4 und gibt dem Ruhm Christi den Vorrang vor allem. Crit. (gr.)πάνδα ed.νέμει〈ς〉 ? cf. vers. Lat.Anm.:4Die Vorstellung des Übertritts der Seele eines antiken Dichters in eine zeitgenössische Persönlichkeit begegnet auch in Rhodomans Epigramm auf Friedrich Taubmann. Siehe Rhod. Taub.Sched. 12. 29 ἄξιος οὖν φιλίης καὶ γνώσιος, ἄξιος ἐσθλῆς‒◡◡|‒||◡◡|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ hinc, ut clarescas et ameris ubique, merentur,‒‒|‒‒|‒||◡◡|‒◡◡|‒◡◡|‒◡ Würdig also bist Du der Freundschaft und Bekanntheit, würdig des edlen 30 κλῃδόνος, ἣ πάντων σ’ ἐν στομάτεσσι φέρῃ.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ docte vir, ingenii dona venusta tui.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ Ruhmes, der Dich durch aller Münder trägt. Crit. (gr.)an φέρει ? 31 αὐτὰρ ἐγὼ φιλότητι τεῇ πάνθ’ ἅρμενα ῥέζειν‒◡◡|‒||◡◡|‒◡||◡|‒||‒|‒◡◡|‒‒ quae faciunt, ut te firmo complectar amoris ‒◡◡|‒||‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡|‒◡ Ich aber will der Freundschaft mit Dir jeglichen Dienst Crit. (gr.)an πάντ’ ἄρμενα ?Sim. (lat.) complectar amoris] cf. eadem sede Paul. Nol. carm. 9,35 (aeterno nisi te complectar amore) 32 ὁρμαίνω, καθ’ ὅσον μοι σθένος ἕψετ’ ἀεί.‒‒|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ officio, quantum copia nostra sinit.‒◡◡|‒‒|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ erweisen, soweit mir immer die Kraft dazu zur Seite ist. 33 εὐδαίμων εἴης, μηδ’ ἔκλιπε κῆδος ἀοιδῆς,‒‒|‒||‒|‒||‒|‒◡◡||‒◡◡|‒‒ sis felix, Christique licet sis praeco, quod edas‒‒|‒||‒|‒◡◡|‒‒||‒◡◡|‒‒ Mögest Du glücklich sein, und lass niemals von der Sorge um die Dichtung, Sim. (lat.) sis felix] = Catull. 100,8; Verg. Aen. 1,330 et al. 34 θειολόγος περ ἐών· καί μ’ ἐρόωντα φίλει.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|‒ carmen ama: et redama, quem tibi tradit amor.‒◡◡|‒◡◡|‒||‒◡◡|‒◡◡|◡ obwohl Du ja eigentlich Theologe bist – und liebe mich, wie ich Dich liebe. T(uus) amicus Dein Freund Laur(entius) Rhodomanus Lorenz Rhodoman
Springe hoch zu Main